TTST 07

“Hãy luôn đặt câu hỏi TẠI SAO cho những thứ bạn muốn làm”.

Thuở vào ngành của mình nổi lên những bài Ted Talk và sách báo liên quan đến chủ đề “Always start with WHY”. Lý do lớn – động lực và ý nghĩa thôi thúc bạn làm việc đó là gì, không có cái này là không đi xa được, đại loại vậy. Mình rất thích, vì trước đó người ta chỉ nói nhiều về WHAT và HOW.

Càng thích thì mình càng “ngại” khi ai đó hỏi vì sao em tốn thời gian, sức lực làm ba cái dự án cá nhân. Những TẠI SAO của mình:

• Lúc làm thấy vui!
• Thấy mình lấp lánh chân dung một creative.
• Nó làm mình “lạ” hơn. Xung quanh toàn là những creative ngầu lòi, mình luôn thấy mình nhạt nhẽo và an toàn nhất công ty.

Nghe chán quá ha, toàn là cái tôi tuổi trẻ. Mình giấu mấy cái này trong lòng, ai hỏi thì nói chung chung em không biết nữa, nghĩ ra thì làm thôi hihihi (thời đó chưa có ahihi). Cái lạ ở đây là có khá nhiều đồng sự tự suy luận như sau:

Ý tưởng trong công ty bị vùi quá, em làm thêm mấy cái này như kiểu TRỐN CHẠY, để XẢ phải không?

Trong tiếng Anh có cụm “creative escape” là để nói cái ý này.

Và không, VÌ SAO của mình không có đen ngòm như vậy. Trong mắt mình khi đó quảng cáo, sáng tạo còn là một thế giới hồng hường lắm. Bây giờ vẫn hồng nhưng mình thì hơi hường rồi. Còn nhiều ngón nghề truyền thông mình muốn học và làm thiệt giỏi. Bên cạnh những lần bị la vì làm sai đề hay viết cái gì tốn cả buổi mà trật lất không xài được, mình vẫn nhận được những lời khen, như “Quào, em 87 thôi á hả, giờ lứa 8x đời cuối bắt đầu đi làm rồi, mình già rồi mấy ông ơi hu hu!” (thời đó chưa có hiu hiu).

Sau dự án 03 Quần Long Bách Hỉ thì VÌ SAO đã sáng.

Mình muốn được SAI.

Nghe hơi nhảm nhưng với mình đó là cảm giác quý giá mà công ty hiếm khi cho ta.

Cái ý tưởng dở thì luôn có sếp đỡ, pitch thua, sếp chết trước, mình là lính lác mà.

Cái câu dở, tại account bảo sửa, tại khách muốn thêm này nọ vô, tại em mới… 87!

Cái hình xấu, tại art của em gu hơi kì, tại khách không chịu shoot mới, tại bạn hình này mới… 88!

Mọi quyết định lớn nhỏ trong dự án cá nhân đều là trách nhiệm và phụ thuộc vào đẳng của mình. Nó dở là mình dở!

Kết hợp từ thuần Việt và Hán Việt lung tung xèng, là do vốn chữ mình lung tung beng.

Poster thiết kế xấu là do mình đã duyệt option đó, trong mắt mình nó đẹp, đẹp thiệt. Nghĩa là gu thẩm mỹ lúc bấy giờ của mình chỉ chừng đó.

Mình chủ động khởi phát dự án từ một ý nghĩ vô hình, nắm tay dắt nó đến tận cùng. Ủa, vậy mình là Creative Director và cũng là Client! Nhận ra điều đó, VÌ SAO chíu chíu hơn:

Mình muốn được thấy niềm tin của mình sẽ dẫn mình đến đâu.

Niềm tin có nhiều trên công ty, nằm trên những tờ giấy dán lên tường. Qua vài cuộc “sát hạch” nội bộ, niềm tin bị gỡ ra, thả xuống đất, có khi không còn một móng. Lâu lâu hên sẽ nằm trên một vài slide power point. Công việc có những đòi hỏi của riêng nó, mình trưởng thành trong quá trình xây đắp một niềm tin nào khác cũng không phải là sai, miễn sao chiến dịch thành công. Đó là chuyên nghiệp. Chỉ là… mình thấy không đủ. Khi cái phim chạy khắp các đài (hồi đó chưa có… à mà thôi, bạn hiểu mà), mình luôn tự hỏi giả sử người ta chọn cái idea A của mình thì nó sẽ sao ta? Nếu câu cuối phim là cái câu B mình từng ráng bán thì nó hay hơn chứ nhỉ?

Chỉ khi làm dự án cá nhân, mình mới:

• Có cảm giác “sợ” khi phải có trách nhiệm với những đồng đội “hờ”, chí ít cũng phải cho họ biết phải làm gì tiếp theo. Mình đã có một tầm nhìn rõ ràng cho dự án chưa mà đòi brief người ta? Họ cũng là những chuyên gia trong lĩnh vực của họ mà.
• Thách thức bản thân cao độ. Tìm tòi những phương án, cách biểu đạt thú vị nhất vì nếu không được thì người ta không có hứng làm với mình. Ý tưởng đã không đủ mới lạ để bỏ portfolio, lại còn trả rẻ bèo nữa thì ai đâu mà đếm xỉa.
• Mở lòng hết cỡ, đón nhận những lời nhận xét, phê phán. Đã có gan làm thì phải có gan chịu.

Trở lại với câu hỏi Tại Sao, mình ngẫm lại thấy mấy anh chị nói đây là những cuộc đào tẩu cũng… đúng! Dân sáng tạo hoàn vũ chắc ai cũng bận lòng và có những xung đột nội tâm về hành trình phát triển năng lực của mình. Khi thấy nó bị kẹt thì ai cũng sẽ tìm cách gỡ.

Cách của mình là biến Tại Sao thành Vì Sao.